راجع به درد واصلان : برزخ اینها توی دنیاست ، اون کسانی که دست و پا می زنند تا به خدا برسند ، دست و پازدن دارن ، دست و پازدنی که باعث می شه اینها راحت بشوند ، خیلی از ماها فکر می کنیم اگر مشکلات رو از سرمون بردارند راحت می شیم ، غافل از اینکه بعضی وقتها راحتی ما در این است که مشکلات رو خودمون برداریم . اگر بیان برای تو فلان مشکل رو بردارند ، اصلاً قدر اون راحتی رو نمی دونی . وقتی خودت برای برداشتن مشکلات عرق می ریزی اون وقت قدر می دونی .

حتماً شنیدید که می گن : مستحب است در هنگام سربریدن گوسفند بگذارید دست و پا بزنه تا راحت بشه ، استاد بزرگواری می گفت : این دست و پا زدن گوسفند ، لذت بخش ترین لحظة زندگیشه ، چرا ؟ چون از یه عالم حیوانی ، به یک عالم بالاتر می ره . همه فکر می کنند این گوسفند که الان داره دست و پا می زنه ، ناراحته . می گه : نه ، این داره از شادی می رقصه ! حیوانات رو که می خوای سر ببری ، این بِسْمِلی که مرغ می زنه یا این دست و پایی که گوسفند می زنه رقصه شادیه . دقیقاً همانطوری که شهدا هنگام شهادتشون می رقصند . رقص شادیه ! بعد این رو تشبیه می کردند به دنیا ، دقیقاً می گفتند : خیلی از دست و پا زدن های دنیا هم شادی بخش هست ، برای اینکه راحت می شید ، بالاترین راحتی رسیدن به خداست . بیشترین دست و پا را هم اونجا می زنه . میت ، محتضر ، شهید و عارفی که میخواد از دنیا بره و حتی حیوانی که میخواد از دنیا بره و به عالم بالاتر بره ، ( آخه حیوانات هم عالم بالاتر دارند ، گوسفند می ره توی یک عالم بهتر زندگی می کنه ، به محض اینکه شریان حیاتش قطع می شه ، چشمش به اون عالم باز می شه ) تا اون اضافه روحی که در بدنش داره شروع به رقصیدن می کنه . این آخرین رقص حیوانات در عالم خاکی و کره زمین ، هست ، عشق می کنه . لذا انسانهایی هم که به مراتب بالا می خواهند برسند بعد از مرگ به محض اینکه اولین لحظة مرگ اتفاق می افته ، اولین نشئة عالم بعد رو می بینه شروع می کنه به رقصیدن !

یه نویسنده مسیحی می نویسه : ” رقص برخاک بهترین عبادتی بود که برای امام حسین (ع) دیدم . ”  رقص و شعف حسین (ع) بر خاک کربلا ! این درجه ، درجه بالایی است ، اینها در دنیا از حل مشکلات به دست خودشون لذت می برند و این لذت رو همین طوری جلو می برند ، جلو می برند تا به لحظة مرگ برسند . در لحظة مرگ هم بالاترین لذت رو می برند و به وصال می رسند . اینها نَفْس را مانند حیوان رام می کنند . ما یه نظریه داریم می گه : نفس حیوان است ، باید مراقبش باشی ! می گه : آقا ! نفس سرکشه . نظریه دوم این رو می گه : نفس سرکش است ، حیوان است ، اما رام شدنی است .

یکی از عرفا می فرمود :‌ من وقتی بچه بودم یه چند تا گوسفند و گاو دست من می دادند که اینها رو برای چَرا ببرم ، وقتی می بردم تو مسیر چرا از بغل مزرعه های مردم رد می شدیم . می گفت : یه مدتی اولش دائم مراقب اینها بودم : که بابا !  از وسط اینها نرید ! از کنار تمام چیزهایی که دوست دارید و بهش میل دارید بگذرید ، سرتون رو بیندازید پائین بگذرید ، تا به چراگاه برسید و اون چیزهایی که من بهتون می گم بخورید ! می گفت : اول خیلی پدر من در اومد ، اینقدر زحمت کشیدم تا تونستم اینها رو از این وسط رد کنم ، یه روز ، دو روز ، سه روز ، چهار روز ، یه هفته ، بعد از این ، دیگه خودشون یاد گرفتند . تا راه می یوفتادیم ، سرشون رو می نداختند پائین،  از وسط اینها رد می شدند ، می رفتند اون چراگاهی که بهشون گفتم ، چرا می کردند . کاری به این دور و ور نداشتند .

بعضی از ما الان که می خوایم حیوان نفس رو رام کنیم ، از عاقبتش می ترسیم ، چرا ؟ می گیم : این خیلی سرکشه ، طرف می یاد می گه : من دهه محرم به زور جلسه  این نفس رو نگه داشتم ، بعدش چی آقا ؟ بعدش هم باهاتون مشهد می یام ،  هفت روز هم توی مشهد نگهش می دارم ، این 17 روز ، 18 روز . نمی تونم آقا !! این نکته رو می خوام به اون شخص یادآوری کنم : عزیز من ! می تونی ، اولش سخته ، بعد این حیوان یاد می گیره ، جاهایی که لازمه سرش رو می ندازه پائین ، جاهایی که لازمه سرش رو بالا می یاره . به خدا اولش سخته ، البته این رو که دارم به شما می گم زیره به کرمان بردنه ، برای اینکه شما ماشاءالله همه تون عارف بالله هستید ! ولی به عنوان یه تجربه دارم می گم ، ترک گناه والله فقط اولش سخته . بعدش چنان عادی می شه که طرف باورش نمی شه . اینقدر عادی شده تعجب می کنه که چرا اصلاً میل نداره به سمت گناه بره . می گه : نکنه من رو چیز خورم کردن ؟ نه ! چیزخورت نکردن بهت گفتم : چرا باورت نشد ؟

این مثال رو شاید یه وقت براتون گفتم : یه بنده خدا می گفت : آقا ! مگه می شه آدم نگاهش رو پاک نگه داره ؟ حالا دو ، سه روز هم من با خودم مبارزه کردم ، خُب بعدش می ترکم که ؟ گفتم : خُب حالا با خودت مبارزه کن . بعد از یه مدتی زنگ زد وگفت : آقا راحت شدم ! خیلی راحت ، کاری که نداشت ، من فکر میکردم خیلی سخته ، گفتم : خُب بله ، دیگه تو توی یه عالمی زندگی می کنی که فکر می کنی اگه این عالم رو ازت بگیرند بیچاره می شی . امتحان کن . بیچاره نمی شی . امتحان کن ، ده روز ، بیست روز باش ، صبرکن سختی اون بگذره ، بعد می بینی راحت شدی .

اینها ( واصلان ) از نفس سرکش سواری گرفتند ، دائم زدنش ، هشدار بهش دادند ، نگهش داشتند ، بعد چپ و راستش رو کنترل کردند . مدتها از بغل تمنیات و شهوات ردش کردند ، ولی بعد از مدتی این خودش دیگه یاد می گیره و دیگه لازم نیست بهش فشار بیاری . دیگه اصلاً بهش فشار نمی یاد . دیگه اصلاً توی مخیله اش خطور نمی کنه که بخواد سرپیچی کنه .

 نکته خیلی مهم : دیدید اونهایی که توی خونه هاشون مرغ دارند وقتی که می خوان جوجه داشته باشند تخم مرغ رو زیر مرغ می گذارند تا جوجه بشه ، روزهای آخر که جوجه می خواد در بیاد ، تخم مرغ شروع می کنه به حرکت کردن ، جوجه از داخل ضربه می زنه ، این پوسته رو بشکنه ، مرغ هم از بیرون کمکش می کنه . تا یه کم شکست جوجه همون شکستگی رو باز می کنه سرش رو بیرون می یاره  ، خیلی هم خوشحاله ، فکر می کنه خودش پوسته رو شکسته ، معمولاً اینطوریه ،  اینهایی که در مسیر وصال هستند ، دقیقاً مثل اون تخم مرغ از زیر پوسته می زنند که بیرون بیان  ، سر باز کنند و خدا رو ببینند ، ولی می دونند که تا از اون ور کششی نباشه ، آنچه که به جایی نرسد فریاد عاشق بیچاره است !

از طرف معشوق باید کششی باشه . تا اون پوستة تخم مرغ رو نشکنه ما سر در نمی یاریم . لذا اینها وقتی هم که خدا را می بینند به معنایی که جلسة دوم براتون گفتم وقتی حتی خدا را می بینند یادشون می مونه که خدا رو که دارن می بینند به لطف و مرحمت خودِ خداست . خدا پوسته رو شکسته . یه دفعه به جایی نمی رسند که بگن : آقا وسط این همه جمعیت بیرون زدیم  . به یه جایی رسیدیم ، نه ، خدا لقای تو رو تشخیص داد ، پوستة تو رو شکست ، سرت روبیرون آوردی . خودت به تنهایی به جایی نرسیدی ، خیلی از کسانی که می یان به این درجه می رسند به دلیل اینکه فکر می کنند خودشون رسیدند دوباره بر سرشون پرده می اندازند .

براتون گفتم : اون بزرگواری که همیشه توی این مقام بود یه چند سالی روی چشمش پرده انداختند ، گفتند : حالا نمی خواد اینطوری باشی ! باز دوباره پرده رو برداشتند .

 ذکر در مقام وصال : ذکر اینها با  ذکر بقیة مردم فرق داره . این ها ذکرشون سه درجه هست :

1 ـ درجه اول :

 آیه شریفه قرآن می فرماید‌ : ” ولا تُطِعْ مَنْ اَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا ” در این آیه درجه اول ذکر مشخص شده . یعنی چی ؟ یعنی اگر من و شما خیلی راحت با همه می گیم و می خندیم ، راحت می یایم ساعت های متمادی صحبت می کنیم ، وقت برای هم می ذاریم هیچ گناهی نداره . (من گفتم داریم توی مقام وصال صحبت می کنیم . ) اگر بخواهند استفاده دو طرفه کنند ، اگر بخواهند اوقات فراغت شون رو بگذرانند ، اگر بخواهند مهرورزی و عشق ورزی کنند هیچ اشکالی نداره . می فرمایند : به هر حال یکی از معانی ذکر همین نجوا و مهرورزی هست . کسانی که قلوبشان از مهر خدا خالی نباشد نمی تواند با دشمن های خدا بگو و بخند داشته باشه و خوش باشه و صفا کنه . اگر با اونها رابطه هم داره ، می خواهد تقیه کند ، می خواهد دستشون را در دست خدا بگذارد . دلش برای همه می سوزه مثل دکتری می مونه که وقتی مریض می یاد در خونه یا مطبش ، از او نمی پرسه تو دینت چیه ؟ خدا رو دوست داری یا نه ؟ اگه با اونها ارتباط داره ارتباطش ارتباط دکتر با بیمار هست نه ارتباط محب با رفیق . ( نمی تونه دوست داشته باشه . )

یه وقتی توی بحث ازدواج گفتم بعضی وقتها اول ازدواج دو تا جوون گول می خورند .‌ گول قیافة همدیگه رو می خورند ، دل می بازند ، فکر می کنند که عاشق همدیگه هستند ، از دین همدیگه سؤال نمی کنند . یکی دو سال که گذشت قیافه ها عادی شد ، زنه از شوهرش حالش به هم می خوره ، چون شوهر اصلاً با خدا ارتباط نداره ، یا برعکس ، مرد از زنش حالش به هم می خوره ، چون اون زن تنها چیزی رو که نمی شناسه خداست . تازه می فهمه که ما برای دوست داشتن هامون یه فیلتری داریم ، به همین راحتی بهمون اجاه نمی دهند . اون روزهای اول که فکر می کردی عاشقی ، اون شهوت بود . تموم شد ، حالا که نوبت به عشق می رسه می بینه کم داره ، کو عشق ؟ عشق کجا بود ؟ نمی تونم دوستش داشته باشم ، این خدا رو دوست نداره . همونی که روز اول براش می مرد ، تا تلفن زنگ می زد می خواست باهاش صحبت کنه قلبش دو هزار بار در ثانیه می زد ، حالا طوری شده که ( عین جمله اش این هست ) سر سفره که می شینه می خواد غذا بخوره ( بعد از یک سال ) می گه می خوام بالا بیارم ! برای چی ؟ چون این بی نمازه ، حالم داره ازش به هم می خوره . خُب حقته !

نمی تونه با اینها مُحب باشه ، می تونه رفت و آمد داشته باشه ، سلام و علیک کنه ، امامان ما حتی به گناه کاران می خندیدند ، احوال پرسی می کردند ، اما هدفش عشق ورزی نیست . اون عشقش به یه سمت هایی می ره که یه نون خدایی داشته باشه ، بوی خدا داشته باشه . می بینه عاشق یه پیرمرد چهل ساله می شه ، دلش هم براش تنگ می شه ، صداش رو که می شنوه قلبش شروع به زدن می کنه !

خُب بابا ! تو حالا پونزده سالته ، عاشق پیرمرد 90 ساله شدی چه کار ؟ می گه : نمی دونم این بوی خدا می ده ، مرجع من هست ، ولی من هست ، رهبرم هست ، عشقم هست . یعنی اصلاً این رو نمی بینه . اینکه یه تیکه گوشت و پوست و استخونه ،  داره خدا رو می بینه . این یه جور وصاله .

در برخی از بزرگان که دقت کنیم می بینیم از نظر قیافه نمره بالایی ندارند ، اما وقتی آدم نگاه می کنه جذب می شه ، اصلاً نمی تونه چشم برداره . چرا ؟ چون اینها نور خدا دارند . ممکنه یه نفر آفریقایی باشه نور خدا هم داشته باشه ، نور خدا یه چیز خاصیه ، البته این رو تک تک شماها احساس می کنید .  ممکنه که در برخورد اول این رو احساس نکنید ولی در برخورد دوم احساس می کنید ، مثال می زنم یادتون می یاد : مثلاً تو همین جلسه یه کسی رو می بینید خیلی باحال و باصفا ، قیافش هم بد نیست ، جذابه از نظر معنوی بعد از 6 ماه این رو نمی بینید ، این 6 ماه می ره هر غلطی دوست داره می کنه ، گنهکار حرفه ای هم می شه . بعد از 6 ماه که می بینیدش ، احساس می کنید که اون حالت دیگه نیست ، همه شما تشخیص می دید . بدترین آدمهای این دوره و زمونه هم تشخیص می دهند ، اگر واقعاً مسلمون باشه تشخیص می ده . باباهه خودش اصلاً اهل هیچی نیست ، اما بچه نماز خونی داره که اگر نماز رو ترک کنه ، از این وادی ها بیرون بره  ،‌ بابایی که خودش اصلاً  هیچی سرش نمی شه ، به بچه می گه : قیافت شده عین لجن !

این رو جدی می گم ، من در طول زندگی زیاد دیدم مثلاً کسی که قبلاً بچه باحالی بود الان وقتی می بینمش ، حالم می خواد به هم بخوره ، ترکیبش هم هیچ فرقی نکرده ، نه تصادف کرده ، نه صورتش ، نه دماغش عوض شده ، نه لب و دهنش ، همش مثل قبل هست . ولی اثرات گناه ملموس هست ، این بدبخت خودش رو تو آینه ببینه می فهمه .

 2 ـ درجة دوم ذکر : می گه : ” فذکرالله ”

دومین درجة ذکر : آیه 200 / سورة بقرة ” فذکُروا الله کَذِکرُکُمْ ءَاباءَکُم أوْ أشَدَّ ذِکْرا ” ذکر اینها با ذکر مردم عادی فرق داره ، می گه : اگر می خواید عادی باشید جزء گروه اول یا دوم باشید ، جزء گروه زاهدان یا مردم عادی باشید ،  پدرهاتون چگونه با خدا ارتباط برقرار می کنند ؟ اونجوری با خدا ارتباط برقرار کنید . یعنی همة ذکرهاتون واحدی و ترمی نشه ، ساعتی نشه ، اون کسی که مثلاً ده روز محرم اهل ذکر خداست ، اون ده واحد ذکر گرفته . این که ذاکر نیست ، اون کسی که شب های قدر اهل خداست ، اون فقط سه واحد ذکر گرفته . می گه : ذاکر باشید . تازه به اینجا که رسید ما هنوز قبول نکردیم این مال آدمهای عادی هست . فوق فوقش مال عباد هست می گه :  واصلان چه جوری هستند ؟ ” وَ أشدَّ ذِکْرا ” این شدت در ذکر یعنی اینکه یه فرقی هست بین ذکری که مردم عادی می گن و ذکری که واصلین و آنهایی که به وصال یار می رسند می گن .

. این ذکر را می خوایم بگیم  : (آیه 269 سورة بقره ) می فرماید : ” وَ ما یَذَّکر ألآ اُولُوالالباب ” می گه :  این ذکر را هیچ کس نمی تونه بگه به غیر از ” اُولُوالالباب ” (صاحبان فکر ) . یعنی ذکری که از فکر بلند می شه . نه ذکری که فقط زبان بگه . ”  أشَّدُ ذِکرا ” یکی از معانیش این هست که ذکر باید فکری باشد ممکنه اصلاً زبانش حرکت نکند اما در حال ذکر باشه . اتفاقاً این یک ذکر همه چیز رو به انسان می ده .

• می گفت : خدمت مرحوم قاضی  رفتیم . می خواستم سه سؤال بپرسم ، 1 ـ بگم آقا می خوام از نجف برگردم خراسان ( چون از اهالی خراسان بود ) نظرتون چی هست ؟ 2 ـ آقا من توی اتاقم که نشستم مطالعه می کنم تو طاقچه روبرویی قرآن یا مفاتیح هست ، اگه خسته بشم پاهام رو دراز کنم اشکالی نداره ؟ 3 ـ بعضی وقتها می رم توی حرم امیرالمؤمنین (ع) می بینم هیچی نمی گید فقط نگاه می کنید این یعنی چی ؟ می گه : رفتم درِ حجرة آقای قاضی ، ( تو حوزه ) تا در زدم گفت : فلانی ! بیا تو .  من که هنوز نگفتم چه کسی هستم ؟ همون طور که توی بهت بودم رفتم داخل نشستم گفتم حال شماخوبه ؟ گفت : خیلی ممنون ، می خوای بری خراسان ؟ گفتم : با اجازه تون ! گفت : نه ، به صلاحت نیست . توی اتاق هم وقتی می شینی پاهات رو به سمت قرآن یا مفاتیح دراز نکن ، بغل دستت یا بالای سرت بزار . همین طور که توی بهت بودم ، با خودم گفتم : اینها رو از کجا فهمید ؟! گفتم : بذار بپرسم . تا خواستم سؤال کنم فرمودند : از همون سکوت های توی حرم امیرالمؤمنین (ع) فهمیدم ! از همون سکوت . فضولی نکن ! نشستم دارم ذکرم رو می گم . حتماً که نباید لبم حرکت کنه .

اینها یعنی : ” اَولُوالالباب ” اینها ذکرشون اونقدر قوی هست که داره حقایق رو براشون باز می کنه . این معنای اَشَدّ ذِکر هست ، که امیرالمؤمنین (ع) کاملاً باز می کنه . امیرالمؤمنین (ع) می فرماید :

” اَن تجعل اَوقاتی من اللَّیل وَ النَّهار بِذکْرِکَ معمورهً و بِخِدمتکَ مَوْصولَه وَ اَعمالی عِندکَ مَقبولَه حَتّی تَکونَ اعمالی وَ اَورادی کُلُّها وِردًا واحداً ” همه تون بلدید ، متن دعای کمیل هست . و انشاءالله این یه تیکه رو جلسه بعد باز می کنم تا معنای ذکر در میان عاشقان و واصلان کاملاً باز بشه .